Paradox of Choice ตัวเลือกเยอะเกินไป เลยเลือกอะไรไม่ได้เลย!

 

ยิ่งมีตัวเลือกมาก…ยิ่งสับสน ถือเป็นปรากฏการณ์ทางจิตวิทยาที่ทุกคนต้องเคยเจอ! เคยไหมที่คุณเข้า Netflix เพื่อจะหาอะไรดูสนุกๆ แต่ได้แต่กดรีโมทหารายการดีๆ ที่ถูกใจไปมา หมดไปเป็นชั่วโมง click ผ่านรายการไปเป็นร้อยๆ ก็ยังเลือกไม่ได้สักอัน สุดท้ายก็ปิดทีวีแล้วไปทำอย่างอื่นแทน หรือ อย่างเวลาที่เราอยากไปซื้อของสักอย่าง แต่พอเห็นตัวเลือกมากมาย สุดท้ายกลับเดินออกจากร้านมือเปล่าเพราะสับสนมึนงง จนตัดสินใจซื้ออะไรออกมาไม่ได้เลย หรือเคยไหมคะ ไปร้านอาหารที่มีเมนูอาหาร หรือเมนูไวน์ยาวยืดหลาย ๆ หน้า ก็มักจะทำให้เกิดการลังเลตัดสินใจไม่ได้ จนอาจทำให้บางคนเลือกที่จะเลือกจิ้มๆ ไปสักอัน แทนที่จะเป็นสิ่งที่ตนเองอยากดู อยากทานจริงๆ ซึ่งปัญหานี้จัดเป็นปรากฏการณ์ทางจิตวิทยาที่มีชื่อเรียกว่า “The Paradox of Choice” หรือ “ความขัดแย้งด้านตัวเลือก” นั่นเองค่ะ

 

ซึ่งปรากฎการณ์นี้ส่งผลไปในทุก ๆ ด้านของชีวิตของคน ไม่เว้นแม้แต่เรื่องของการหาคู่ ออกเดท เช่น การที่เรามีตัวเลือกเข้ามาเยอะก็ไม่ใช่ว่าจะดีเสมอไป เพราะตัวเลือกที่เยอะเกินไปอาจทำให้หัวใจสับสนจนเลือกใครไม่ได้สักคน ถือว่าเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับปรากฎการณ์ Paradox of Choice ที่แม่สื่อ บริษัทจัดหาคู่เดทระดับไฮเอนด์ Bangkok Matching จะมาพูดถึงในวันนี้ค่ะ 

 

 

• ทำไมยิ่งมีตัวเลือกมาก ยิ่งเลือกยากกว่าเดิม ?

 

สำหรับสาเหตุของเรื่องนี้มีคำตอบค่ะ นักจิตวิทยาชื่อดัง แบร์รี ชวาร์ตซ์ (Barry Schwartz) ได้ค้นพบว่า ในยุคที่ทุกอย่างเข้าถึงได้ง่ายและมีตัวเลือกให้เลือกมากมายแบบนี้ แทนที่จะส่งผลดีกับเรา แต่ตัวเลือกเหล่านี้กลับส่งผลตรงกันข้ามกับความสุขของเราแทน เพราะเมื่อเรามีทางเลือกมากเกินไป สมองของเราก็จะพยายามทำงานหนักขึ้น เพื่อตัดสินใจในการเลือกสิ่งที่ดีที่สุดให้กับตัวเอง ยิ่งพยายาม ก็ยิ่งทำให้มืนงง ไม่แน่ใจในสิ่งที่เลือก รักพี่ เสียดายน้อง เลือกไม่ถูก จนทำให้เกิดความสับสน วิตกกังวล จนหยิบซื้อมาสักอัน และอาจทำให้เรารู้สึกไม่สบายใจภายหลังได้ว่าเราอาจเลือกมาไม่ถูกต้อง ทั้งที่มีตัวเลือกเยอะ ทำให้เกิดเป็นความรู้สึกแย่กับตัวเองตามมาได้

 

นอกจากหลักการดังกล่าว Barry Schwartz ได้ทำการทดลองทฤษฎีที่ว่านี้ ร่วมกับนักพฤติกรรมศาสตร์ “Sheena Iyengar” และ “Mark Lepper” เพื่อหาข้อเท็จจริงเรื่องนี้ ด้วยการตั้งโต๊ะขายแยมสำหรับผู้บริโภค 2 กลุ่ม  โดยมีการวางแยมให้ชิมในจำนวนที่ต่างกัน โต๊ะแรกมีแยม 24 ชนิด ในขณะที่โต๊ะที่ 2 มีให้ทดลองเพียง 6 ชนิดเท่านั้น

 

ผลสำรวจพบว่า โต๊ะแรกที่มีแยมมากกว่าให้ชิม ดึงดูดความสนใจคนได้เยอะกว่าโต๊ะที่ 2 แต่กลับมีอัตราการตัดสินใจซื้อเพียง 3% ขณะที่แยมโต๊ะที่ 2 ที่มีเพียง 6 ชนิด กลับมีอัตราการตัดสินใจซื้อสูงถึง 30% เลยทีเดียว

 

ซึ่งการทดลองนี้ได้รับการตีพิมพ์ลงใน Journal of Personality and Social Psychology ถือว่าเป็นตัวอย่างที่ทำให้เราเห็นภาพได้อย่างชัดเจนเกี่ยวกับอาการของ The Paradox of Choice ที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน และเกิดขึ้นในการคิดการตัดสินใจของคนเรา ซึ่งเรื่องนี้ก็สามารถนำมาใช้ในเรื่องของความรักและความสัมพันธ์ได้ไม่ต่างกันเลยค่ะ 

 

• Paradox of Choice อาการเลือกไม่ถูกจากการมีตัวเลือกที่มากเกินไป เป็นเพราะอะไร?

 

ถ้าถามถึงสาเหตุของการเกิดอาการเหล่านี้ว่าเป็นเพราะอะไร แม่สื่อขอหยิบคำตอบจากหนังสือจิตวิทยา The Art of Thinking Clearly ที่ได้ทำการวิเคราะห์สาเหตุการเกิด The Paradox of Choice เอาไว้ดังนี้ค่ะ

 

1  เพราะตัวเลือกมาก ทำให้เลือกยากขึ้น

 

2  ยิ่งมีตัวเลือกมาก ก็ยิ่งสับสนในการตัดสินใจ เพราะกลัวโอกาสที่จะตัดสินใจพลาดมีสูงขึ้น

 

3  ยิ่งตัวเลือกเยอะขึ้น ยิ่งเสี่ยงที่จะเกิดความรู้สึกไม่แน่ใจ และนำไปสู่ความไม่สบายใจในการตัดสินใจของตัวเอง

 

แต่นอกจากสาเหตุข้างต้นที่ในหนังสือได้วิเคราะห์เอาไว้ ทางแม่สื่อ บริษัทจัดหาคู่ระดับไฮเอนด์ Bangkok Matching เองก็มีความคิดเห็นเพิ่มเติมเกี่ยวกับสาเหตุที่ทำให้คนเกิดภาวะเลือกไม่ได้ เมื่อมีตัวเลือกจำนวนมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในมุมของการสร้างความสัมพันธ์ เพราะมีสิ่งต่าง ๆ เหล่านี้เข้ามาเกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็น

 

• ความวิตกกังวลในการตัดสินใจผิดพลาด 

 

เพราะเมื่อมีตัวเลือกเยอะ และหากยิ่งมีข้อดีและข้อเสียที่ต่างกันอีก ก็ส่งผลให้เรากลัวว่าหากเลือกผิดไป เราจะเสียโอกาสที่ดีกว่าไปและต้องมาเสียดายทีหลัง

 

• เกิดการเปรียบเทียบไม่สิ้นสุด

 

ตัวเลือกที่มีเยอะจนเกินไป ทำให้เราต้องพยายามหาจุดเด่น-จุดด้อยมาเปรียบเทียบกัน เพราะอยากเลือกได้ถูกต้องมากที่สุด แต่ต่อให้เปรียบเทียบแล้ว เราก็ยังไม่มั่นใจว่าควรจะเลือกอะไรดีอยู่ดี ก็เกิดขึ้นได้ เช่น คนนี้บุคลิกดี แต่หน้าที่การงานไม่ดีเท่าอีกคน แต่เราสามารถเข้ากับที่บ้านของเขาได้ดีกว่า ส่วนอีกคนไม่ตรงสเปคนัก แต่การงานดีกว่า รายได้ดีกว่า แต่เวลาพบกัน มีให้กันน้อยกว่า ก็ขี้หึงเกินไปสักหน่อย จนไม่รู้ว่าจะเลือกใคร เป็นต้น

 

• ความคาดหวังที่สูงขึ้น

 

เพราะเมื่อตัวเลือกเยอะ ความคาดหวังของเราก็จะสูงขึ้นตามไปด้วย เราจะเกิดความหวังว่าฉันต้องได้ตัวเลือกที่ดีที่สุด ซึ่ง “ดีที่สุด” ของแต่ละคนนั้นไม่เหมือนกันค่ะ

 

• หาคู่ยังไงโดยไม่ให้เกิดอาการ Paradox of Choice 

 

สำหรับปัญหา “ยิ่งมีตัวเลือกมาก ยิ่งเลือกยาก” Paradox of Choice นอกจากจะเกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน ในการเลือกซื้อของ หรือบริการต่าง ๆ แล้ว ยังสามารถเกิดขึ้นได้กับการหาคู่ เลือกคู่ด้วยเช่นกัน ไม่ว่าจะจากแอปพลิเคชั่นหาคู่ที่มีตัวเลือกให้ปัดได้ทุกวัน จนไม่สามารถหยุดปัดได้แม้ว่าจะพบคนที่ถูกใจแล้วก็ตาม หรือการมีคนเข้ามาชอบจำนวนมาก  อาจทำให้เราสับสนและตัดสินใจเลือกไม่ได้  แม่สื่อขอบอกวิธีรับมือกับสถานการณ์เลือกคู่ไม่ถูกดังนี้ค่ะ

 

• ตั้งคุณสมบัติที่ต้องการในคู่ชีวิตที่ต้องมีสัก 3-5 ข้อ เพื่อใช้สกรีนคนที่เข้ามาด้วยคุณสมบัติพื้นฐานที่จำเป็นเหล่านี้ ก่อนที่จะทำความรู้จักแบบลงลึก เช่น  เช่น ความใจเย็น มีอารมณ์ขัน ให้เกียรติ์ผู้ที่ด้อยกว่า เป็นต้น

 

• จำกัดขอบเขตการหาคู่ของตัวเอง ให้เจอเฉพาะคนคุณภาพที่หาคู่ด้วยความจริงใจเท่านั้น ไม่ว่าจะคัดสรรเฉพาะการใช้แอปหาคู่ที่พอจะเชื่อถือได้เท่านั้น และจำนวนคนที่ต้องการทำความรู้จักจริง ๆ ไม่ใช่ปัดขวาไว้ก่อน จะได้แมชเยอะๆ

 

• โฟกัสที่การสร้างความสัมพันธ์ด้วยความรู้สึกและหัวใจ หลีกเลี่ยงการเปรียบเทียบโปรไฟล์ของแต่ละคนเพื่อเทียบหาสิ่งที่ดีที่สุด รวมถึงอย่าเพิ่งตัดสินใจเด็ดขาดจากการถูกชะตาจากการพบกันครั้งแรกเท่านั้น

 

• ให้เวลากับตัวเอง อย่าเร่งรีบ เพราะเรื่องของความสัมพันธ์ต้องใช้การคิด ตัดสินใจ และให้เวลาพิสูจน์ตัวตนของคน  หากคุณสับสนกับตัวเลือกที่มี คุณอาจขอคำแนะนำจากเพื่อนสนิทหรือผู้เชี่ยวชาญ เพื่อฟังความคิดเห็นเพิ่มเติมก็ได้

 

นอกจากนี้การเลือกใช้บริการจัดหาคู่ ของบริษัทจัดหาคู่ ระดับไฮเอนด์อย่าง Bangkok Matching ก็เป็นอีกตัวเลือกหนึ่งที่จะช่วยลดการเกิดภาวะ The Paradox of Choice ได้เป็นอย่างดี เพราะว่าบริษัทและทีมงานแม่สื่อเข้าใจดีของข้อเสียของการมีตัวเลือกพร้อมกันมากเกินไป ที่บริษัทจัดหาคู่ Bangkok Matching  จึงมีนโยบายส่งโปรไฟล์แมชให้สมาชิกเลือกพิจารณาทีละท่าน โดยให้สมาชิกตอบรับ หรือตอบปฏิเสธทีละท่าน เพื่อไม่ให้เกิดการสับสนและเปรียบเทียบสมาชิกกับสมาชิกท่านอื่นๆ จนทำให้หลุดโฟกัสไปเลือกตอบรับจากคุณสมบัติที่มองเห็นภายนอกที่ดีที่สุดเพียงเท่านั้น

 

การมีแม่สื่อที่มีความเป็นมืออาชีพในการจัดหาคู่เดทที่เหมาะสม คัดให้ตรงกับคุณสมบัติที่ต้องการของกันและกัน จะทำให้มีโอกาสในการพัฒนาความสัมพันธ์ต่อได้สูง แม่สื่อมืออาชีพจะช่วยไกด์ให้คุณเลือกคู่ที่ถูกต้อง ทำให้คุณไม่ต้องเผชิญกับสถานการณ์ที่ต้องตัดสินใจเลือกคู่เดทที่เข้ามาหลาย ๆ คนพร้อมกันด้วยตัวเอง ลดความสับสนในการออกเดทและเพิ่มโอกาสในการได้คู่ที่พอเหมาะกับคุณมากกว่าที่จะเฝ้าตามหา “คนที่ดีที่สุด”